Inhoudsopgave
Wat is stress
Langdurige stress bij honden is net als bij mensen niet gezond. Maar wat is stress, hoe ontstaat het en wat kun je eraan doen? En wat als je (vrijwel) alles al geprobeerd hebt wat er in de winkels te koop is, alle tips hebt gelezen die er op internet te vinden zijn en je hond is nog steeds (vaak) gestrest?
Stress is een reactie van het lichaam op een emotie, zoals angst, frustratie of opwinding (bij spel bijvoorbeeld), maar stress kan ook een reactie zijn op pijn. Stress heb je nodig om te kunnen overleven. Bij stress worden stressstofjes, o.a. adrenaline, cortisol en noradrenaline, aangemaakt. Deze stofjes zorgen ervoor dat je zowel mentaal als fysiek kan blijven functioneren, je hebt ze dus ook echt nodig om te kunnen overleven. Stress hoort bij het leven, zowel bij mensen als bij honden. Echter teveel stress is niet gezond, zeker niet als het stressniveau langdurig te hoog is.
Hoe ontstaat stress bij honden
Honden kunnen dus net als mensen gestrest raken. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Stress hoeft niet altijd te komen door een negatieve emotie, maar kan ook komen door iets waar een hond heel erg blij van wordt. Denk hierbij aan een hond die iets gaat doen wat hij echt heel erg leuk vindt. Hij is bijvoorbeeld met de auto op weg naar het strand of bos of misschien is hij op een training waar hij veel plezier aan beleeft. Opwinding is dan de onderliggende emotie van stress. Maar stress kan ook veroorzaakt worden door bijvoorbeeld (langdurige) angst of spanning, teveel prikkels, teveel of te weinig beweging, verveling of door lichamelijke pijn.
Hoe help je je gestreste hond weer te ontspannen
Er is niet een eenduidig antwoord op deze veel gestelde vraag. Allereerst is het zeer belangrijk om te achterhalen wat de oorzaak van de stress is. Zonder te weten wat de oorzaak is, is het onmogelijk om er wat aan te doen. Het kan nog best lastig zijn om de oorzaak van stress te achterhalen, omdat elke hond een individu is en er zoveel uiteenlopende oorzaken zijn. Wellicht heb je hulp nodig van een goede gedragsdeskundige (zie onderaan dit blog waar je een goede gedragstherapeut kunt vinden). Die kan samen met jou kijken naar wat de stress bij jouw hond veroorzaakt en bespreekt met jou hoe jij met je hond aan de slag kunt gaan, zodat jouw hond zich weer prettig voelt.
Weet jij al de oorzaak van stress bij je hond? Er zijn natuurlijk soms hele duidelijke oorzaken te noemen. Zoals vuurwerkangst of angst voor onweer. Wellicht vindt je hond het moeilijk om alleen te zijn. In deze gevallen kun je beginnen met een daarop gerichte (diervriendelijke!) training. Indien je niet precies weet hoe je dit het beste kunt aanpakken, schakel dan hulp in. Er zijn producten op de markt die een hele goede ondersteuning kunnen bieden, zoals bijvoorbeeld de Relaxopet, Thundershirt of Adaptil Calm verdamper. Ook kun je bijvoorbeeld gebruikmaken van een snuffelmat of likmat. Snuffelen zorgt ervoor dat je hond tot rust komt. Je zult zelf moeten kijken wat voor jouw hond het meest effectief is, want elke hond is anders. De gouden tip die voor alle honden werkt, bestaat dus helaas niet. Vaak is een combinatie van rustgevende producten en training en/of aanpassing van activiteiten nodig.
Producten die je hond kunnen helpen te ontspannen
Er zijn tal van producten op de markt die je hond kunnen helpen minder gestrest te zijn. We hebben er een aantal voor je uitgezocht. Soms helpt een combinatie van 2 dingen het beste. Zoals bijvoorbeeld een thundershirt gecombineerd met een rustgevend middel zoals CBD olie (hennepolie). Uiteraard niet je hond 2 rustgevende middelen laten innemen!
Stress-signalen bij honden
Om te kunnen weten of je hond gestrest is, is het uiteraard van belang dat je weet welke signalen op stress kunnen wijzen. Kijk altijd naar het totaalplaatje, dus de context. Het tonen van een stresssignaal wil nog niet altijd zeggen dat je hond gestrest is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan hijgen. Hijgen kan een signaal van stress zijn, maar als het buiten warm is of je hond heeft net hard gerend, dan is het waarschijnlijker dat hij het warm heeft en/of vermoeid is. Onder andere de volgende signalen kunnen wijzen op stress:
Tongelen
Dit is een van de eerste signalen van spanning. De hond steekt kort zijn tong naar buiten en raakt daarmee in een snelle beweging zijn bovenlip of neus aan. Het is soms lastig te zien, omdat het zo snel gaat en je moet je hond vanaf de voorkant zien. Het is een signaal wat verreweg de meeste honden laten zien, bijvoorbeeld bij het zien van een andere hond, maar ook bijvoorbeeld wanneer jij iets doet wat de hond niet prettig vindt.
De hond hijgt en/of gaapt
Soms zie je een hond hijgen, terwijl hij zich niet net heeft ingespannen, geen pijn heeft en het ook niet heel warm is. Of je ziet een hond gapen, terwijl hij niet net wakker is geworden. Hijgen en gapen zijn manieren om zichzelf weer tot rust te brengen. Zie jij je hond dit doen, dan weet je dat hij zich op dat moment bedreigd voelt of gespannen is.
De hond is onrustig
Een hond die gespannen of gestrest is, kan dat uiten door overal op te reageren. Elk geluidje zorgt ervoor dat hij opspringt en wellicht begint te blaffen. Hij is continu alert op wat er in zijn omgeving gebeurt. Sommige honden gaan onrustig heen en weer lopen. De hond heeft moeite om zijn rust te pakken en lekker in slaap te vallen. Denk maar aan jezelf als je gespannen of gestrest bent, dan val je meestal ook niet zo makkelijk in slaap en sommige mensen gaan ijsberen als ze gestrest zijn.
De hond laat oogwit zien of kijkt weg
Je kent het vast wel. Foto’s en video’s op social media of tv van honden die zich schuldig zouden voelen, omdat de eigenaar ze net betrapt heeft op bijvoorbeeld het omgooien van een prullenbak. Of mensen die zeggen dat bij thuiskomst het huis een ravage was en dat de hond ze schuldig zat aan te kijken, misschien zelfs wel in een hoek weggedoken zat of niet van zijn plaats durfde te komen. Deze honden laten (vrijwel) allemaal in meer of mindere mate oogwit zien. Vaak laten ze daarbij de kop hangen en fronsen ze soms hun wenkbrauwen. Honden voelen zich niet schuldig, maar zijn op dat moment bang voor de eigenaar die niet al te vrolijk wordt van wat hij aangetroffen heeft in zijn huis. Ook als je als eigenaar er nog niks van zegt, zien honden aan jouw gezichtsuitdrukking allang dat je op dat moment alles behalve blij bent. En dit terwijl de hond niet de link kan leggen met zijn eigen gedrag, ook al lijkt dit soms wel zo.
Het tonen van oogwit kan op veel meer (spannende) momenten gebeuren, zoals bij het zien van iets wat de hond heel eng vindt, een eigenaar die zijn hond streng toespreekt, bij het ontmoeten van een andere hond, etc.
De hond trilt
Natuurlijk kan het zijn dat je hond het koud heeft of dat hij zich niet lekker voelt. Het zal je echter niet onbekend voor komen dat een angstige of gestreste hond ook enorm kan trillen, zoals bijvoorbeeld bij een dierenarts, bij het horen of zien van vuurwerk, maar ook wanneer een hond staat te popelen om iets leuks te gaan doen op training bijvoorbeeld. In dat laatste geval is de houding van de hond wel heel anders dan wanneer hij bang is, namelijk fier rechtop en de oren naar voren, maar er is wel degelijk spanning.
De hond trekt een voorpoot op
Er kunnen ook hier weer meerdere redenen zijn waarom een hond zijn voorpoot omhoog tilt. Zo kan het zijn dat hij iets in of onder zijn poot heeft zitten of dat er iets anders mis is met zijn poot. Verder zie je het omhoog tillen van een voorpoot vaak bij honden die bang of onzeker zijn. De poot wordt slechts een klein stukje van de grond getild en is niet te vergelijken met een jachthond die zich op zijn prooi concentreert.
Bovenstaande signalen zijn slechts een aantal voorbeelden van tekenen van angst en/of stress. Er zijn nog meer tekenen die erop kunnen wijzen dat een hond stress heeft, zoals staart najagen, zichzelf veelvuldig likken (wassen), krabben, dunnere ontlasting, trekken aan de lijn, zich uitschudden, etc.
Medicatie en gedragstherapie
Ben je ten einde raad en wil je heel graag dat je hond zich prettig voelt? Dat zijn stressemmer niet steeds weer overloopt? Wil je heel graag weten wat bij jouw hond de stress veroorzaakt en heb je het idee dat het zonder medicatie van een dierenarts niet beter zal gaan? Schakel dan de hulp in van een goede gedragstherapeut. Bij voorkeur eentje die aangesloten is bij een van de volgende brancheverenigingen:
Zo weet je zeker dat je te maken hebt met deskundige trainers en gedragstherapeuten. Deze werken volgens de laatste inzichten. Zij werken allemaal op een welzijnsgerichte, diervriendelijke manier, dus zonder correcties en dwangmiddelen, zoals bijvoorbeeld de bekende, maar zeer dieronvriendelijke slipriem achter de oren, slipkettingen, etc. Een goede gedragstherapeut hanteert geen quick fix methodes, zoals deze helaas wel te zien zijn op tv bij een bekende “hondenfluisteraar”. Bij een quick fix is de training enkel gericht op het eindresultaat, zonder te kijken hoe het voor de hond is. Met andere woorden: jij bent van het probleem af (de hond blaft niet meer als je van huis bent, trekt niet meer aan de lijn, etc.), maar de hond voelt zich mogelijk nog ellendiger en heeft alleen maar geleerd dat zijn gedrag onprettige gevolgen heeft.
Uiteraard kan medicatie, zoals bijvoorbeeld Clomicalm, heel ondersteunend werken. Enkel medicatie is echter niet de oplossing, er zal gewerkt moeten worden aan de oorzaak van het probleem.